Çocuklarımızın dünyasındaki değişimlerini ne kadar izleyebiliyoruz? Hangi tutunduğu ve yaşattığı özelliğinde bizim etkimiz var?

Beraber bu konuyu inceleyelim…

Anne-baba tutumlarımız farklılık göstermektedir. Bizim doğru tutumlarımız, gelişimi devam eden çocuklarımızın sağlıklı kişilik özellikleri ve davranış örüntülerine sahip olmasında etkilidir.

Sergilediğimiz tutumları sınıflandırmak ve kategorilere ayırmak gerekirse, temel olarak şu şekilde özetlenebilir:

1)      Otoriter Anne-Baba Tutumu: Çocuğu idealize edilen kişiye eriştirme düşüncesiyle hareket eden katı, baskıcı, hoşgörüsüz ve mükemmeliyetçi bir tutum sergiler. Otoriter ailede yetişen çocuk; stresli, tedirgin, yanlış yapma korkusu taşıyan, kendine güveni olmayan, aşağılık duygusu geliştirebilen ve karar veremeyen özellikler kazanabilir. Tam tersi isyankar da olabilir.

2)      Tutarsız Anne-Baba Tutumu: Ailede genelde kurallar yoktur ve anlık çözümler vardır. Çocuğa bazen kuralı çok katı bir şekilde uygularken bazen kural yok sayılabilir. Tutarsız bir ortamda büyüyen çocukta güvensizlik, kurallara karşı kayıtsızlık, çözüm parçası olmayı reddetme, kararsız ve kişiliksiz karakter yapısı meydana gelebilmektedir.

3)      Hoşgörülü Anne-Baba Tutumu: Çocuklara karşı hoşgörü sahibi olma, onların bazı kısıtlamalar dışında arzularını diledikleri gibi gerçekleştirmelerine izin verme anlamına gelir. Anne-baba olarak hoşgörü normal bir düzeydeyse, kural ve kısıtlamalar haricinde çocuk özgür bir şekilde, fakat sorumluluklarının bilincinde yetişir. Birey olmanın ayırtına varan çocuk özgüveni tam, sosyal ilişkileri kuvvetli, yaratıcı bir birey ve geleceğin ideal yetişkin adayıdır.

4)      Aşırı Koruyucu Anne-Baba Tutumu: Çocuğa gerektiğinden fazla kontrol ve özen gösterilmesi anlamına gelir. Bunun sonucu çocuk aşırı bağımlı, kendine güveni olmayan, duygusal açıdan zayıf, sıkıştığında başkalarına suç atabilecek yapıda olabilmektedir.

5)      Reddedici Anne-Baba Tutumu: Çocuğun bedensel ve ruhsal gereksinimlerini karşılamayı aksatarak, ona düşmanca duygular beslemek şeklinde tanımlanabilir. Bu tip ailede yetişen çocuk; kendisinden daha zayıf olanı ezen, tüm çevresine karşı nefret besleyen, kimseye güvenemeyen, çevresindekilere düşman tutum sergileyebilir.

6)      Mükemmeliyetçi Anne-Baba Tutumu: Bu tipte bir aile, genellikle kendi yapamadıklarını çocuklarından, onların yaş ve kapasitesinin üzerinde bekler. Çocukların arkadaş seçimlerini belirler ve onu bir kalıba uymak zorunda bırakır. Bu şekilde yetişen çocuklarda; aşırı titiz ya da dağınık, özgüvensiz, başarısızlıkta hayal kırıklığı yaşayan, yanlış yapmaktan korkan ve içgüdüleri ile kurallar arasında sıkışmayla iç çatışma yaşayan özellikler belirmektedir.

7)      İlgisiz ve Kayıtsız Anne-Baba Tutumu: Davranışlar çocuğa karşı ilgisiz ve kayıtsızdır. Rahatsız etmediği sürece çocuk ile ilgili problem yoktur. Rahatsız ederse çocuk gündem konusu olur ve içerik şikayettir. Çocuk fiziksel ve duygusal yalnızlığa itilir. Aile içi iletişim kopukluğu vardır. İlgisiz büyüyen çocuklar; dikkat çekmek için etrafına zarar verebilir, ebeveynlerine kızgındır, iletişimde yetersizdir, özgüven eksikliği yaşayabilir, hayata karşı kaygısız ve yetersizlik duyguları beslemektedir.

8)      Demokratik Anne-Baba Tutumu: En sağlıklı anne baba tutumudur. Sevgi, saygı, huzur, güven ve şeffaflık olan ailede çocuk tüm yönleriyle kabul edilir. Aile içinde açık ve net yaklaşım vardır. Eleştiriler kişiye değil, davranışa yöneliktir. Beklentiler, çocuğun yaşıyla orantılıdır. Kurallar ve sınırlar, ailenin her bireyini kapsayarak ve mantıklı açılaması yapılarak birlikte belirlenir. Çocukların düşünce ve fikrileri dinlenir. Bu aile ortamında yetişen çocukların özellikleri; özgüven sahibi, dürüst, saygılı, sınırlarını bilen, yaratıcı, aktif, dengeli, hoşgörülü, iş birliğine hazır, sosyal ve mutlu bir birey olmasıdır.

Ebeveyn sorumluluğunu yüksek hissettiğimiz bu bilgilerle birlikte, tutumlarımızı demokratik ve hoşgörülü belirlediğimiz sağlıklı aileler olmamızı diliyorum…